Zimorodek

Zimorodek jest ptakiem występującym w południowo – środkowej Europie, południowej Azji i północnej Afryce. W zależności od etapu w którym się znajduje, zasięg występowania jest różny. Podczas lęgów zimorodek żyje w środkowo – wschodniej Europie, zimuje w południowej i zachodniej Europie oraz na terenie Japonii, a poza rozrodem lokuje się na północnych krańcach Afryki.

W Polsce zimorodek to nieliczny ptak lęgowy, żyjący na nizinach. Niegdyś występował liczniej, mieszkając wokół wód śródlądowych tj. strumienie, rzeki stawy czy brzegi jezior. Niestety z uwagi na ciągle postępujące zanieczyszczenie wód, liczebność tego osobliwego ptaka ciągle spada. W niektórych rejonach kraju, gdzie zanieczyszczenie wód ściekami i odpadami komunalnymi jest duże, zimorodek już nie występuje.

Pożywienie

Życie zimorodka jest nierozerwalnie związane z czystymi, płytkimi i przejrzystymi, wolnopłynącymi wodami, które są źródłem drobnych rybek. Ważnym elementem biologii życia zimorodków są również brzegi zbiorników wodnych, które są gęsto porośnięte krzewami i roślinnością wodną, wśród których żyje bogata fauna nadwodna tj. larwy owadów wodnych np. żylenice, pływaki, ważki, komary, a także wodne mięczaki, ślimaki czy żaby.

Zimorodek dostrzegając swoje pożywienie, uderza szybkim lotem i chwytając swoją ofiarę delikatnie się zanurza. Polując na ryby, zimorodki latają nisko nad taflą wody lub siedzą cierpliwie w pobliskich szuwarach, wypatrując cierpliwie ryb. Po szybkim złapaniu i nabiciu ryby na dziób, zimorodek w ułamku sekundy wraca do ukrycia, gdzie w spokoju zjada swoją zdobycz.

Wygląd

Zimorodek jest jednym z barwniejszych ptaków żyjących w naszym kraju. Charakteryzuje się dość krępą budową ciała i stosunkowo krótkim ogonem. Jego znakiem rozpoznawczym jest szafirowo – szmaragdowo ubarwiony grzbiet oraz rdzawo - cynamonowy brzuch. Zarówno głowa, jak i końcówki lotek są gęste od jaśniejszych, turkusowych kropek, które dodają zimorodkowi niezwykłego uroku. Kontrastowość brzucha z grzbietem stanowi o wyjątkowości tego gatunku wśród polskich ptaków.

Zimorodki w stosunku do całej sylwetki, mają dość długi dziób, który znacznie ułatwia ptakom sprytne i zwinne zdobywanie pokarmu. Zimorodki nie wykazują dymorfizmu płciowego, jednak samicę można odróżnić od samca czerwonawą żuchwą. W przypadku samca dziób jest cały szarawo - czarny.

Zimorodki to drobne ptaki rybożerne, osiągające wagę do pięćdziesięciu gramów i wielkości około piętnastu – siedemnastu centymetrów. Rozpiętość skrzydeł tych ptaków waha się od dwudziestu sześciu do dwudziestu ośmiu centymetrów.

Rozród

Zimorodki to ptaki niezwykle agresywne terytorialne. Podczas godów, czyli z początkiem lutego, ptaki te zdobywają swoje terytoria i zaciekle, agresywnie je bronią. Samice i samce gonią się wzajemnie odbywając rytualne toki. Samiec, kiwając się całym ciałem, prezentuje się potencjalnej partnerce i pozwala się jej podziwiać. Po znalezieniu partnera, ptaki te znajdują terytorium pod budowę gniazda. Zwykle są to urwiska ziemne i nory nad brzegami wód. To właśnie od miejsca gniazdowania, zimorodek zdobył swoją pierwotną nazwę gatunku: ziemiorodek.

Zarówno samica, jak i samiec, za pomocą ostrych dziobów, drążą w urwiskach ziemnych tunel pod przyszłe gniazdo. Tak wydrążony tunel jest niezwykle wąski, osiągając około sześć centymetrów średnicy, jest dość głęboki, bo osiąga nawet metr długości. Wydrążony tunel zakończony jest zwykle norką, komorą, która może posłużyć zimorodkom nawet kilkukrotnie.

W zależności od sprzyjających warunków środowiskowych, samica zimorodka może złożyć nawet kilka lęgów podczas jednego roku. Każdy lęg to około sześć – osiem jaj, które są kuliste, malutki i śnieżnobiałe. Złożone jaja wysiadywane są przez około dwadzieścia dni, zarówno przez samca, jak i samicę. Młode pisklęta, tuż po wykluciu opuszczają gniazdo mimo, iż rodzice w dalszym ciągu się nimi opiekują. Co ciekawe, młode pisklęta karmione są przez rodziców w norce, w zupełnej ciemności. Ich pożywienie stanowią owady nadwodne oraz drobne rybki, które rodzice sprytnie wyławiają z okolicznych płytkich wód. Zaobserwowano, że zimorodki darzą się braterską miłością. Młody osobnik po otrzymaniu swojej porcji pożywienia, odchodzi na bok, aby zrobić miejsce swojemu rodzeństwu, które nie zostało jeszcze nakarmione przez rodziców. Zachowanie takie jest rzadkie w przypadku innych gatunków ptaków, gdzie odbywają niekiedy dzikie walki o pożywienie i zacięta rywalizacja.

Zagrożenie

W Polsce zimorodki są objęte ścisłą ochroną gatunkową. W porównaniu do ubiegłych lat, ptaki te występują coraz mniej licznie, kwalifikując się do nielicznie występujących ptaków lęgowych Polski. Tendencja ta wynika niestety z coraz większego zanieczyszczenia wód śródlądowych naszego kraju. Dlatego też ochrona zimorodków wymaga czynnych działań.

Duży wpływ na liczebność gatunku ma także coraz bardziej posunięta regulacja polskich rzek i zbiorników wodnych, przez co zanikają naturalne siedliska tego ptaka, a także niepokojąco duża liczba turystów i wędkarzy, obecnych nad akwenami wodnymi.