Myszołów

Myszołów zwyczajny to najliczniejszy ptak drapieżny zamieszkujący całą Polskę. Głównie można go spotkać w gęstych lasach nizinnych, ale także w górach oraz wyżynach. Poza naszym krajem, ptak ten zamieszkuje znaczny obszar Europy oraz Azji. Drapieżnik skutecznie unika miast i siedlisk ludzkich. Najczęściej osiedla się w lasach nizinnych strefy umiarkowanej, gdzie wysoko na drzewach buduje okrągłe, masywne gniazda, z których korzysta przez kilka dobrych lat. Gniazda te poza solidną podstawą z gałęzi, zbudowane są z mchów, wrzosów, fragmentów roślin oraz sierści zwierząt.

Ptak ten doskonale przystosował się do panujących w naszej strefie klimatycznej warunków. Dlatego też, żyjąc w gęstych lasach oraz zadrzewieniach śródpolnych, z łatwością wypatruje swoje ofiary. Z uwagi na dostępność pożywienia zamieszkującego pola, bagna i łąki, myszołowy preferują obrzeża lasów, które są stałym miejscem polowań tych ptaków. Co ciekawe, ptak ten jest najczęściej widzianym drapieżnikiem w trakcie jazdy samochodem, gdyż chętnie przesiadują na słupach, przydrożnych drzewach oraz palach ogrodzeń.

Myszołów zwyczajny charakteryzuje się wędrownym trybem życia, jednak zdarza się, że niektóre osobniki decydują się na zimowanie w naszym kraju. Pozostałe osobniki odlatują w południowo – wschodnie rejony Afryki, do Indii, Chin czy Izraela. Przeloty myszołowów odbywają się głównie wybrzeżem, dolinami rzecznymi oraz wzdłuż górskich przełęczy, dość rzadko z kolei środkową częścią kraju.

Wygląd

Myszołów zwyczajny to najpospolitszy ptak szponiasty żyjący w Europie. Jego budowa ciała jest dość krępa. Ptak osiąga wielkość od czterdziestu do pięćdziesięciu ośmiu centymetrów długości. Myszołów ma krótki, ale dość szeroki ogon, zaokrąglone skrzydła, których rozpiętość sięga do stu trzydziestu centymetrów. Samica jest nieco większa od samca, jednak samo upierzenie nie jest tożsame z konkretną płcią.

Myszołowy mają bardzo różnorodne upierzenie, bogate w plamki, pręgi i wzorki, dlatego ciężko jest znaleźć dwa identyczne osobniki. W Europie myszołów zwyczajny może być mylony z trzmielojadem zwyczajnym oraz myszołowem włochatym. Przyjęło się jednak dwie formy upierzenia myszołowów zwyczajnych: ciemnobrunatną i jasną. Forma ciemnobrunatna charakteryzuje się ciemnym upierzeniem, które na głowie przechodzi wręcz w odcień gorzkiej czekolady i czerni. Z kolei forma jasna, charakteryzuje się przede wszystkim jasnobeżowo, czasami wręcz białym upierzonym spodem z delikatnymi, brązowymi plamkami oraz brązowo –beżowymi skrzydłami.

Myszołowy mają krótki, typowy dla drapieżników, ostro zakończony i zaokrąglony dziób. Jego nasada jest żółtawa, z kolei zakończenie brązowo – czarne.

Dieta i polowania

Myszołowy upodobały sobie skraje lasów i zadrzewień śródpolnych jako miejsce do „skanowania” obszaru w poszukiwaniu pożywienia. Potencjalne ofiary tych drapieżników najczęściej żyją na polach uprawnych, terenach bagiennych czy łąkach. Myszołów najczęściej poluje na małe ssaki tj. krety, nornice, młode króliki i zające, a także myszy i szczury. Zadowolą się także małymi ptakami oraz płazami. Myszołów zna także smak padliny, którą żywi się w okresie zimy.

Po wypatrzeniu ofiary, myszołów szybko przystępuje do ataku. Jego reakcja jest wręcz błyskawiczna. Znajdując się wysoko w punkcie obserwacyjnym (np. na drzewie lub na słupie), myszołów wykonuje lot nurkowy skierowany w stronę ofiary, a następnie chwyta swoimi szponami zdobycz.

Myszołowy to ptaki, które polują najczęściej na zdobycze najłatwiej dostępne. Są przy tym niezwykle sprawne, szybkie i efektywne, przez co mają niewielu naturalnych wrogów. Czasem zagrożeniem dla myszołowów są orły, a z drapieżnych ssaków lądowych: lisy i dzikie koty.

Rozród myszołowów

Myszołowy to ptaki, które są naturalnymi samotnikami. Rzadko zdarza się, aby myszołowy walczyły z inną parą, która przekroczyła ich terytorium, jednak ptaki te są mocno związane ze swoim areałem, a agresja jest czymś naturalnym.

Jednakże warto zauważyć, że podczas lotów migracyjnych, które są związane z przebyciem bardzo dużego dystansu, ptaki te łączą się w dość spore, piętnasto – dwudziestoosobnikowe stada. W trakcie lotu, specyficzne formowanie się stada pozwala na takie niwelowanie prądami powietrznymi, aby lecące osobniki traciły jak najmniej energii. Ta umiejętność istotna jest szczególnie podczas pokonywania trudnych dystansów np. Cieśniny Gibraltarskiej.

Podczas zalotów ptaki pokonują imponujące odległości, których celem jest określenie swojego terytorium, nawoływanie samiczki oraz odstraszenie innych myszołowów, stanowiących konkurencję. Podczas gniazdowania myszołowy prowadzą bardziej stabilny i dyskretny tryb życia. Co ciekawe ptaki te, mając swoją drugą połowę, są sobie niezwykle wierne, czasami nawet do końca życia.

Myszołowy zwyczajne, podczas jednego roku, tylko raz gniazdują i składają jajka. Są one białe, zwykle w ilości trzech, czterech sztuk. Młode pisklaki pojawiają się po około trzydziestu pięciu dniach i są karmione zarówno przez mamę, jak i ojca. Młode osobniki są popielato upierzone. Pod czujnym okiem rodziców dojrzewają w gniazdach, ucząc się samodzielnego życia. Pierwszy raz opuszczają gniazdo po pięćdziesięciu dniach.

Zagrożenia

Myszołów zwyczajny to gatunek objęty ścisłą ochroną. Największym zagrożeniem, wpływającym bezpośrednio na liczebność osobników jest prowadzona intensywna gospodarka leśna oraz stosowanie środków ochrony roślin na polach uprawnych sąsiadujących z zadrzewieniami.