Dzięcioł średni

Dzięcioł średni, podobnie jak jego krewniak dzięcioł duży, występuje pospolicie, aczkolwiek nielicznie w całej środkowej Europie. W Polsce upodobał sobie niezbyt gęste lasy mieszane z przewagą drzewostanu liściastego, liczniej występując na południu kraju, niż na północy. Ptak ten najlepiej odnajduje się w drzewostanie liściastym, zasiedlając starodrzewie dębu, buka czy olchy. W przeciwieństwie do dzięcioła dużego, dzięcioł średni wykuwa dziuple w miękkich drzewach liściastych tj. wierzba biała czy olcha czarna. Ptak ten dość licznie zamieszkuje w dolinach Odry czy Baryczy, a także w Puszczy Białowieskiej.

Dzięcioł średni jest ptakiem zimującym w Polsce. Wówczas, chętniej niż jego kuzyn dzięcioł duży, przenosi się w okolice miast, do parków miejskich, ogrodów przydomowych czy sadów. Dzięcioł średni nie jest zbyt płochliwym ptaszkiem, przez co zasięg jego ucieczki wynosi jedynie piętnaście metrów. Co ciekawe, dzięcioł w ogóle nie pokonuje dużych dystansów. Zwykle przelatuje z miejsca na miejsce pokonując jednorazowo dystans do około pół kilometra.

Wygląd dzięcioła średniego

Dzięcioł średni jest nieco mniejszy od swojego krewniaka dzięcioła dużego, przypominając wielkością szpaka. Ptak ten ma około dwadzieścia dwa centymetry długości ciała, a jego rozpiętość skrzydeł sięga nawet czterdziestu centymetrów. W przeciwieństwie do dzięcioła dużego, niezależnie od płci oraz szaty, dzięcioł średni cały czas ma na głowie czerwoną czapeczkę. Jego głowa krągła, ma nieco mniejsze oczka, przez co ptak sprawia wrażenie nieśmiałego. Ma on krótszy, ale bardziej smukły dziób. Na głowie dzięcioła średniego dostrzeżemy czarny pasek w okolicy ucha oraz czarny pasek policzkowy zwany wąsem. Boki oraz spód głowy są biało upierzone. Grzbiet ptaka jest czarny z drobnymi bielszymi plamkami w okolicach kupra i barków. Brzuszek dzięcioła oraz spód kuperka jest czerwonawy, miejscami różowiejąc. Co ciekawe młode ptaszki są bardzo podobne do osobników dorosłych. Jedynie czapeczka ich jest ciemniejsza i bardziej matowa. Samica dzięcioła również ma podobne umaszczenie, mając jedynie mniej kontrastową czapeczkę.

Pokarm

Dzięcioł średni ma dość bogate menu. Zwykle żeruje w spękaniach kory oraz w ich wypróchnieniach. Z uwagi na słabe mięśnie szyi oraz słaby dziób, dzięcioł wybiera gatunki drzew o miękkiej korze. Jego pokarm stanowią głównie bezkręgowce, larwy motyli, chrząszcze, mrówki, komary czy błonkoskrzydłe. Z uwagi na spędzanie u nas zimy, dzięcioły zajadają się nie tylko owadami, ale także nasionami roślin. Szczególnie smaczne są dla niego nasiona sosny, buka czy leszczyny. Chętnie rozdziobuje także żołędzie. W okresie zimowym, dzięcioły żerują w okolicach bytności ludzi. Z uciechą przylatują do karmników, wydziobując tłuste nasiona słonecznika i dyni, a także zajadając się słoninką. Biorąc pod uwagę fakt, że zimą pożywienie ptaków jest dość monotonne i ubogie, dzięcioły muszą się bardzo napracować, aby je zdobyć. Często przelatują z gałęzi na gałąź, pokonując niewielkie dystanse.

Po dość ubogiej zimowej diecie, dzięcioły muszą uzupełnić swoje niedobory cukrów. Wiosną ptaki te lubią soki drzew, wykuwając drobne dziurki, spijają świeże soki brzozy, wierzby czy osiki. Do lepkich soków drzewnych przylatują chętnie owady, co stanowi dla dzięcioła dodatkowe, łatwe pożywienie.

Lęgi

Dzięcioły średnie wykuwają dziuple w nieco zmurszałych pniach dębów i grabów. Nie mając jednak do dyspozycji takich okazów drzewostanu, celują w inne miękkie drewno np. wierzby lub olchy. Rzadko zdarza się, aby dzięcioł skorzystał z napotkanej starej dziupli. Co ciekawe, dziuple dzięciołów średnich znajdują się niżej, niż dzięciołów dużych, bo już na wysokości czterech, pięciu metrów. Otwór wylotowy dziupli ma około pięć centymetrów średnicy, a głębokość około trzydziestu. W przeciwieństwie do innych gatunków ptaków, wyściółkę dziupli zwykle stanowią jedynie wióry i ściółki drzewne.

Dzięcioły są ptakami monogamicznymi prowadzącymi osiadły tryb życia. Łącząc się w pary, samica z końcem kwietnia lub już na początku maja składa sześć białych jaj. Ptaki te charakteryzuje jeden lęg w ciągu roku. Zarówno samica jak i samiec naprzemiennie wysiadują jaja, a także razem opiekują się potomstwem karmiąc je. Młode pisklęta pojawiają się w gnieździe po około piętnastu dniach. Pisklęta wyfruwają z gniazda po dwudziestu jeden dniach, jednak nadal są związane z matką i ojcem, szczególnie pod względem pokarmowym.

Ochrona

Dzięcioły średnie są w Polsce objęte ścisłą ochroną gatunkową, wymagającą czynnej ochrony. Gatunek ten wpisany jest w Dyrektywę Ptasią. Od kilku lat populacja dzięciołów w Polsce systematycznie spada. Badania pokazują, że na zjawisko to wpływ ma bezpośrednie działanie człowieka. Coraz częściej usuwane są starodrzewia, które są środowiskiem życia dzięciołów. Stare łęgi zastępowane są borami sosnowymi. Ponadto coraz częściej drzewostany liściaste są izolowane, co nie sprzyja lęgom dzięciołów.

Mając na uwadze tak ważną różnorodność biologiczną oraz zagrożenie dzięciołów wyginięciem, warto podjąć czynne kroki do ochrony tego gatunku, który podobnie jak dzięcioł duży, jest ptakiem niezwykle pożytecznym i potrzebnym.