Czapla biała

W Dolinie Baryczy gniazduje wiele ptaków - zarówno tych bezpośrednio związanych z siedliskami wodnymi i nadwodnymi, ale też leśnymi czy łąkowymi. Niemniej teren ten odwiedzają też przedstawiciele gatunków, które składają jaja i wychowują młode w zupełnie innych miejscach. Jednym z takich przybyszów jest czapla biała – ptak niezbyt często spotykany na obszarze naszego kraju.

Czym się różni czapla biała od czapli siwej?

Jak łatwo się domyślić czapla biała (Ardea alba) jest blisko spokrewniona z dużo pospolitszą na terenie naszego kraju czaplą siwą. Ptaki są bardzo łatwe do rozróżnienia, chociaż jeśli chodzi o wielkość bardzo podobne. Czapla biała jak sama nazwa wskazuje pokryta jest białym upierzeniem (często określanym też jako śnieżonobiałe), jedyne nieopierzone fragmenty ciała znajduje się po dwóch stronach dzioba i charakteryzują się żółtym kolorem. Warto zaznaczyć, że w okresie godowym ptakom wyrastają długie ozdobne pióra na grzbiecie (przez które niestety wiele osobników zginęło – były one chętnie pozyskiwane w celach zdobniczych). Dzioby ptaków są proste, koloru żółtego, przy czym w okresie zalotów przybierają czarną barwę (u młodych osobników dzioby żółte).

Nogi piskląt, osobników młodocianych i dorosłych w okresie godów żółtobrązowe, poza okresem rozrodczym ciemne. Sylwetka czapli białej w porównaniu z siwą jest bardziej smukła, a szyja długa i wygięta, przez co ptak sprawia wrażenie lżejszego i bardziej szlachetnego. Przeciętnie czaple białe mierzą od osiemdziesięciu dwóch do około stu centymetrów długości, przy masie ciała około siedemset do tysiąca sześciuset gram. Rozpiętość skrzydeł waha się w granicach od stu czterdziestu do nawet stu siedemdziesięciu centymetrów. Z uwagi na wielkości i ubarwienie, nie sposób nie zauważyć czapli białej żerujące w płytkich wodach czy wygrzewającej się w promieniach słońca.

Występowanie

Czaple białe zamieszkują niemal wszystkie kontynenty, z wyjątkiem Antarktydy i Australii. W zależności od miejsca bytowania wyróżniono trzy podgatunki. Czapla biała (Ardea alba alba) występuje w Europie, na Bałkachach i w środkowej części Azji. Czaplę amerykańską (Ardea alba egretta) można spotkać w Ameryce (z wyłączeniem Kanady, Patagonii i Alaski). Natomiast czapla afrykańska (Ardea alba melanorhynchos) zamieszkuje Afrykę i Madagaskar.

W Polsce od pewnego czasu obserwuje się pojedyncze miejsca gniazdowania – wcześniej ptaki jedynie odwiedzały nasz kraj. W Dolinie Baryczy można je spotkać w okolicy Rudy Sułowskiej czy kompleksów Stawno, Radziądz (ptaki najłatwiej zaobserwować we wrześniu i listopadzie, kiedy zbierają się dużymi grupami). Czaple są ptakami wędrownymi – przylatują na przełomie marca i kwietnia, odlatują w okresie od sierpnia do listopada. Zdarza się, że część ptaków rezygnuje z podróży Afryki, Chin czy na Półwysep Koreański i pozostaje w Europie na zimę.

Gniazda i lęg

Jak wspomniano w Polsce jest bardzo niewiele miejsc, gdzie czapla biała gniazduje (to między innymi Park Narodowy Ujścia Warty, zbiornik Jeziersko) i są to raczej pojedyncze przypadki. Ptaki jako miejsce założenia gniazda wybierają przede wszystkim tereny rozległych stawów czy dolin rzecznych. Zazwyczaj czaple gniazdują w koloniach, zdarzają się jednak pary wysiadujące jaja w odosobnieniu. Gniazda – platformy z gałęzi i innych materiałów zielonych, ptaki budują w trzcinach, na drzewach i krzewach. W trakcie jedynego lęgu w danym roku samica składa od dwóch do pięciu jaj (bladoniebieskie, o długości około sześciu centymetrów). Są one wysiadywane zarówno przez samca jak i przez samicę – po około dwudziestu pięciu dniach wylęgają się młode. Pisklęta pozostają w gnieździe przez co najmniej półtora miesiąca.

Codzienne menu

Czaple białe żerują głównie w płytkich wodach stawów czy rozlewisk rzecznych. Ptaki potrafią długo stać nieruchomo czekając aż potencjalna zdobycz sama się do nich zbliży po czy chwytają ją za pomocą długiego dzioba. Żywią się różnego rodzaju wodnymi stworzeniami – owadami, rybami, płazami, gadami i skorupiakami. Zdarza się, że do swojej diety dodają małe zwierzęta lądowe jak choćby ślimaki.

Ochrona

Czapla biała podlega w Polsce ścisłej ochronie. Została wymieniona w Dyrektywie ptasiej jako gatunek chroniony. Dzięki zaprzestaniu odłowu ptaków w okresie godowym w celu zdobycia ozdobnych piór (głównie do dekorowania kapeluszy) ptaki mogą się spokojnie rozmnażać. Problemem są osobniki gniazdujące w pobliżu zbiorników hodowlanych, gdyż tam uważana jest za szkodnika rybackiego – często są przepłaszane, lub nawet zabijane. Warto jednak podkreślić, że w ostatnim czasie na terenie naszego kraju można spotkać coraz więcej przedstawicieli tego gatunku.

Co ciekawe w naszym kraju działa projekt polegający na obrączkowaniu piskląt czapli białej dzięki czemu można uzyskać o nich więcej informacji.